WARDITLA MANUS

"WARDITLA MANUS"

Uttam Madane

This is the comment that I have given on documentary made by my friend Riyaj and his Team to give salutes to ‘Warditla Manus’ and their family.

Documentary: 

 Comment:

Dear Riyaj & All Team

Heartily congratulation for such meaningful documentary, it is real salute to the heroes who are working in front line (Police) as well as back of the stage (their family).

रियाज, हि जी २ मी. १६. सेकंदाची documentary बनवली आहे, ती खूप काही सांगून जात आहे. या मध्ये तुम्ही सर्व टीम ने दोन गोष्टी अतिशय समर्पकपणे पुढे आणल्या आहेत. एक म्हणजे स्त्रीचे जीवन आणि कर्तृत्व. या समाज व्यवस्थेत स्त्रीचा दर्जा काय आहे, त्याच बरोबर समाज व्यवस्थेने gender नुसार केलेली कामाजी विभागणी हे अत्येंत समर्पक पद्धतीने टिपले आहे. (Please see the concept of Sex and Gender, how both plays different role and how both are different). हे या पोलीस कॉन्स्टेबल च्या बोलण्यातून समोर येते जसे कि, माझा डब्बा झाला का? एवढा वेळ काय करत होतीस? धुनी-भांडी करत बसली असशील, कपड्यांना इस्त्री केली का? आणि वरून या बायकांचं कसं होणार वगैरे वगैरे. या सर्व डायलॉग मधून स्त्रीने एवढी सर्व कामे करूनही पुरुष मंडळीं (Masculinity power) त्यांच्या बद्दल काय दृष्टीकोन बाळगतात हे खूपच छान पद्धतीने मांडले आहे कि जे समाजातील वास्तव परीस्थितीचे दर्शन देते. 

समाज व्यवस्थेत स्त्रियांच्या कामाचे मोल कुठेच केले जात नाही, स्त्री सकाळी उठल्या पासून संध्याकाळी झोपेपर्यंत घरातील किती कामे करते, उदा. सकाळी उठले कि घर झाडणे, अंगण झाडणे, घरातील लोकांसाठी चहा बनवणे, नाष्टा बनवणे (काही वेळेस प्रत्येक व्यक्तीच्या आवडी-निवडी नुसार वेग-वेगळा नाष्टा – जेवण बनवणे), घरात लहान मुल असतील तर त्यांचे आवरणे, मुलांचा शाळेचा व नवऱ्याचा ऑफिसचा डब्बा तयार करणे, मुलांना वेळेवर शाळेत सोडणे, घरी कोणी म्हतारे सासू-सासरे असतील तर त्यांचे सर्व पाहणे, दुपारचे जेवण तयार करणे, भांडी धुणे, अशी रात्री झोपे पर्यंत ती कामे करत असते, (मी पूर्ण लिस्ट लिहित नाही, हि न संपणारी लिस्ट आहे). हे सर्व दिवसभर ती करत असते, दुसऱ्या दिवशी उठले कि तेच शेड्यूल पुन्हा चालू होऊन जात, आणि या कामाला कोणतच मूल्य (पैश्यांच्या व appreciation च्या स्वरूपातील) मिळत नाही, एवढे करून हि तिला ऐकावे लागते कि, तू काय काम करते? दिवसभर तर घरीच असते. ती जे हे सर्व काम करत आहे त्याच मूल्य काढल तर ते किती होईल याचा कुटुंबातील कोणीही विचार करत नाही. तिचा तो किती मोठा income असेल परंतु समाज व्यवस्थे मध्ये त्याला zero व्ह्यालू आहे.

documentary मध्ये पोलीस कॉन्स्टेबल च्या बायकोला चहा पिण्यास हि वेळ नाही, कारण हा लॉक डाऊन किती महत्वाचा आहे व माझ्या नवऱ्याला तिथे जाने किती गरजेचे आहे या विचारांमध्ये ती पूर्ण हरवून डब्बा तयार करण्याच्या पाठीमागे लागली आहे. हे सर्व करत असतानी बाहेर खाण्यासाठी कुठेच काही मिळणार नाही व तुमच्या बरोबरीला तुमचे जे सहकारी असतील त्यातील काही सहकाऱ्यांनी कदाचित काही कारणास्तव डब्बे आणले नसतील तर अशा कठीण प्रसंगी ते उपाशी राहू नयेत म्हणून जो जास्तीचा डब्बा देऊन समाज भान व जबाबदारी दाखवली आहे यातूनच स्त्रियांच्या प्रगल्भ विचारांचे व कर्तृत्वाचे दर्शन होत आहे. हि झाली पहिली गोष्ट.

दुसरी गोष्ट म्हणजे. पोलीस कॉन्स्टेबल कि जो अशा लॉक डाऊन च्या कठीण प्रसंगी आपल्या ड्युटी वर वेळेवर पोहचण्यासाठी करत असलेल्या घाई मध्येचं त्याच्या ड्युटीची जबादारी प्रकर्षाने दिसून येते. कोणत्याही संकटाला सामोरे जाण्यासाठी तो नेहमीच हसत मुखाने तयार असतो हा massage खूप भाऊन जात आहे. तो अशा कामाला लागला आहे कि संध्याकाळी घरी येईल का नाही याच उत्तर कोणच देऊ शकत नाही. शेवटी आपल्या बायकोच्या अशा प्रगल्भ विचार व वागण्याला भारावून जाऊन पोलीस कॉन्स्टेबल जे पुट-पुटतो कि ‘या बायकांचं काहीच कळत नाही’ यातून समाजातील ज्या पुरुषांनी बायकांची ताकत, विचार, व कर्तृत्व स्वीकारून आपण दोघंही बरोबरीचेच आहोत हे मान्य केले आहे  हा massage उत्कृष्ट पद्धतीने मांडला आहे.

शेवटी एवढेच म्हणावेशे वाटते कि लॉक डाऊनच्या अशा कठीण प्रसंगी देशभरातील जेवढे खाकी वर्दीतील कामाला लागले आहेत त्याचं शब्दात कौतुक करणे कठीण आहे आणि त्यांच्या पाठीमागे राहून पूर्ण घराची जबाबदारी उचलून त्यांना साथ देणाऱ्या सर्व स्त्रीयांना salute.